Ý thức là gì? Theo quan điểm triết học Mác – Lênin, ý thức là sản phẩm của một dạng vật chất có tổ chức cao là bộ não con người. Để phân tích sâu hơn về ý thức là gì, mời bạn đọc tham khảo bài viết dưới đây của chúng tôi.
Mục lục
1. Ý thức là gì?
Ý thức theo tâm lý học được xác định là hình thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ tồn tại ở con người. Ý thức là sự phản ánh bằng ngôn ngữ những gì con người đã tiếp thu trong quá trình tác động qua lại với thế giới khách quan.
Ý thức theo định nghĩa của triết học Mác – Lênin là một phạm trù song song với phạm trù vật chất. Theo đó, ý thức là sự phản ánh thế giới vật chất khách quan vào bộ não con người và có thể thay đổi, sáng tạo. Ý thức có mối quan hệ hữu cơ với vật chất.
2. Nguồn gốc của ý thức
2.1. Nguồn gốc tự nhiên
Trên cơ sở những thành tựu của khoa học tự nhiên, đặc biệt là thần kinh học, các nhà duy vật biện chứng cho rằng nguồn gốc tự nhiên của ý thức có hai yếu tố không thể tách rời, đó là bộ não con người và thế giới bên ngoài tác động vào bộ não con người.
một. Não người
– Đây là dạng vật chất sống đặc biệt, có tổ chức cao, trải qua quá trình tiến hóa sinh học và xã hội lâu dài. Ý thức là một thuộc tính của riêng dạng vật chất này.
Tức là chỉ có con người mới có ý thức. Không có cấu trúc vật chất nào khác, thậm chí không phải loài động vật thông minh nhất, có khả năng này.
Ý thức phụ thuộc vào hoạt động của bộ não con người nên khi bộ não bị tổn thương thì hoạt động ý thức không diễn ra bình thường hoặc rối loạn.
– Tuy nhiên, nếu chỉ có bộ não mà không có thế giới bên ngoài tác động vào bộ não thì không có ý thức. Vì vậy, nguồn gốc tự nhiên cần có yếu tố thứ hai là thế giới bên ngoài.
b. Tác động của thế giới bên ngoài đến bộ não con người
– Trong tự nhiên, mọi vật thể vật chất (khỉ, voi, bàn, mặt nước, gương…) đều có tính chất chung, chung là phản xạ. Đó là sự tái tạo các đặc điểm của hệ vật chất này trong hệ vật chất khác trong quá trình tác động lẫn nhau giữa chúng.
Nói một cách dễ hiểu, phản ánh là ghi lại, ghi lại hoặc kể lại một điều gì đó. Sao chép các từ trên giấy là một sự phản ánh. Chụp ảnh cũng là một sự phản ánh.
Để sự phản ánh diễn ra cần phải có một tác nhân và một tác nhân tác động.
– Tất nhiên, bộ não con người cũng có thuộc tính phản ánh. Nhưng phản xạ của bộ não con người cao cấp hơn, phức tạp hơn các dạng vật chất khác.
Sau quá trình tiến hóa lâu dài của tự nhiên, con người trở thành sản phẩm cao nhất, và thuộc tính phản ánh của bộ não con người cũng là hoàn hảo nhất so với mọi vật thể khác trong tự nhiên.
Chính vì sự hoàn thiện như vậy nên thuộc tính phản ánh của bộ não con người được gọi cụ thể là phạm trù “ý thức”. Đó là sự phản ánh, tác động của thế giới bên ngoài vào bộ não con người.
2.2. Nguồn gốc xã hội
Để ý thức ra đời, nguồn gốc tự nhiên là rất quan trọng, tất yếu, nhưng chưa đủ. Điều kiện quyết định, trực tiếp và quan trọng nhất để ra đời ý thức là tiền đề, là nguồn gốc xã hội. Đó là lao động, tức là Ý thức xã hội và Ngôn ngữ.
Ý thức là sự phản ánh hiện thực khách quan vào bộ não con người thông qua lao động, ngôn ngữ và các thiết chế xã hội. Theo Ph.Ăngghen, lao động và ngôn ngữ là hai tác nhân kích thích chuyển não động vật thành não người, tâm thần động vật thành ý thức người.
một. Nhân công
– Trong tự nhiên, động vật tồn tại nhờ những vật dụng có sẵn như hoa quả, côn trùng hay động vật yếu hơn nó… Nhưng đối với con người thì khác.
Con người có khả năng và nghĩa vụ sản xuất những sản phẩm mới (bàn ghế, quần áo, ti vi, tủ lạnh, v.v.), khác với những sản phẩm hiện có. Tức là con người phải lao động để đáp ứng nhu cầu cuộc sống.
Chính nhờ lao động hay còn gọi là hoạt động cải tạo thế giới khách quan mà con người có thể phản ánh, biết được nhiều điều bí mật về thế giới đó, trở thành người có ý thức về thế giới này. .
– Nhưng ở đây, không phải ngẫu nhiên mà thế giới khách quan tác động vào bộ não con người để làm cho con người có ý thức. Ý thức có được chủ yếu do con người tác động tích cực vào thế giới khách quan để cải tạo, cải tạo nó tạo ra sản phẩm mới.
Bằng cách tác động tích cực vào thế giới khách quan, con người buộc các vật có thật (núi, rừng, sông, mỏ than, sắt, đồng …) bộc lộ tính chất, cấu tạo, quy luật của chúng. Những tiết lộ này tác động lên não người để hình thành ý thức của con người.
b. Ngôn ngữ
Trong quá trình làm việc, mọi người xuất hiện nhu cầu trao đổi kinh nghiệm và ý tưởng với nhau, tức là nhu cầu nói chuyện với nhau. Chính nhu cầu này đòi hỏi sự ra đời của các ngôn ngữ, trước hết là ngôn ngữ nói, sau đó là ngôn ngữ viết.
Ngôn ngữ được hình thành do nhu cầu lao động và do sức lao động. Nó là một hệ thống các tín hiệu vật lý mang nội dung ý thức. Nếu không có hệ thống tín hiệu này, ý thức không thể tồn tại và biểu hiện.
Theo C. Mác, ngôn ngữ là vỏ vật chất của tư tưởng, là hiện thực trực tiếp của tư tưởng. Không có ngôn ngữ, con người không thể có ý thức.
Ngôn ngữ vừa là phương tiện giao tiếp, vừa là công cụ của tư duy. Nhờ có ngôn ngữ, con người có thể khái quát hóa và trừu tượng hóa, nghĩa là diễn đạt các khái niệm và phạm trù, tư duy, tách mình ra khỏi những điều thuộc về tình cảm.
Cũng nhờ ngôn ngữ, kinh nghiệm của con người, kiến thức được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác
3. Bản chất của ý thức
Trong lịch sử triết học, triết học duy tâm quan niệm ý thức là thực thể độc lập, là thực tại duy nhất, do đó đề cao tính năng động của ý thức đến mức coi ý thức làm nảy sinh vật chất chứ không phải phản ánh vật chất.
Chủ nghĩa duy vật biện chứng cho ý thức là sự phản ánh thế giới khách quan vào bộ não con người thông qua Ý thức nên bản chất của ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan, là sự phản ánh sáng tạo. thế giới vật chất.
Ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Có nghĩa là nội dung của ý thức do thế giới khách quan quy định, nhưng ý thức là hình ảnh chủ quan, hình ảnh tinh thần chứ không phải hình ảnh vật chất, vật chất như trong chủ nghĩa duy vật tầm thường. thường được quan niệm.
Khi nói ý thức là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan thì cũng có nghĩa là ý thức là sự phản ánh thế giới một cách tự giác, sáng tạo.
Phản ánh có ý thức là sáng tạo, vì nó luôn được quyết định bởi nhu cầu của Ý thức. Nhu cầu đó đòi hỏi chủ thể phản ánh phải có khả năng đánh giá đúng những gì được phản ánh. Trên cơ sở đó, những hình ảnh tinh thần được hình thành và những hình ảnh đó ngày càng phản ánh chính xác hiện thực khách quan, Song, sự sáng tạo của ý thức là sự sáng tạo của sự phản ánh, dựa trên sự phản ánh. .
Sự phản ánh có ý thức là sáng tạo, vì sự phản ánh đó luôn dựa trên hoạt động của Ý thức và là sản phẩm của các quan hệ xã hội. Là sản phẩm của các quan hệ xã hội, ý thức mang bản chất xã hội.
Quan điểm trên đây của triết học Mác về nguồn gốc và bản chất của ý thức hoàn toàn đối lập với chủ nghĩa duy tâm coi ý thức và tư tưởng là cái có trước, sinh ra vật chất và chủ nghĩa duy vật tầm thường coi ý nghĩa là cái có trước. là một dạng vật chất hay coi ý thức là sự phản ánh đơn giản, thụ động thế giới vật chất.
4. Vai trò của ý thức
+ Khẳng định vật chất là nguồn gốc khách quan và là cơ sở để sản sinh ra ý thức, còn ý thức chỉ là sản phẩm và là sự phản ánh thế giới khách quan trong nhận thức và hành động của con người, nó phải xuất phát từ thực tế khách quan, tôn trọng và hành động theo hiện thực khách quan. .
+ Khẳng định ý thức có vai trò tích cực trong sự tác động trở lại vật chất, cần có phép biện chứng duy vật trong nhận thức và hoạt động. Ý thức con người cần nhận thức và vận dụng các quy luật khách quan. chủ động, sáng tạo, chống tiêu cực, thụ động.
+ Phải phát huy tính năng động sáng tạo của ý thức, phát huy vai trò của nhân tố con người tác động, cải tạo thế giới khách quan, đồng thời phải khắc phục bệnh bảo thủ, trì trệ, tiêu cực, ỷ lại, ỷ lại.
5. Ý thức chỉ có ở con người đúng hay sai?
Nguồn gốc của ý thức được đề cập ở mục 2 là sự tác động qua lại giữa hai yếu tố: nguồn gốc tự nhiên và nguồn gốc xã hội. Có thể khẳng định rằng ý thức chỉ có ở con người vì con người là động vật bậc cao, bộ não con người phát triển nhất, con người có thể nhận thức, quan sát, đánh giá thế giới bên ngoài. bởi ý thức của mình có thể ảnh hưởng đến thế giới bên ngoài.
Hơn nữa, con người dùng trí óc để làm việc nhằm tạo ra của cải, vật chất, nuôi sống bản thân và những người xung quanh. Thông qua công việc, mọi người thể hiện ý thức làm chủ cuộc sống của mình.
Hơn nữa, sự khác biệt cơ bản giữa con người và động vật là con người có ngôn ngữ riêng và ngôn ngữ viết. Ngôn ngữ của con người rất đa dạng, mỗi ngôn ngữ sẽ truyền tải thông điệp của người nói thể hiện ý thức của con người.
6. Theo quan điểm của triết học Mác – Lênin, yếu tố nào cấu thành ý thức là quan trọng nhất?
Theo quan điểm triết học Mac-Lênin, ý thức là sự phản ánh năng động, sáng tạo thế giới khách quan vào bộ não con người. C.Mác cho rằng, ý thức “không là gì khác ngoài vật chất được chuyển vào bộ óc con người và chuyển hóa thành nó”.
Ý thức được tạo nên bởi 3 yếu tố gồm: tri thức, tình cảm và ý chí
- Tri thức là toàn bộ những hiểu biết, hiểu biết của con người về thế giới xung quanh thông qua quá trình học tập, thu thập và trau dồi tri thức. Đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến ý thức của con người. Càng lên cao, ý thức càng phát triển, ngược lại, ý thức sẽ giảm dần nếu con người không tiếp thu tri thức và ngày càng tụt hậu.
- Tình cảm là những rung động, thể hiện thái độ, suy nghĩ, tình cảm của con người trong các mối quan hệ. Con người ý thức cao hơn nên trong tình yêu cũng có nhiều loại cung bậc cảm xúc như tình vợ chồng, tình cha con, tình bạn, tình yêu,….
- Ý chí thể hiện quyết tâm vượt qua khó khăn thử thách của một người trong cuộc sống. Ý chí có sức mạnh đối với bản thân con người vì có ý chí sẽ hướng con người đến một mục tiêu nhất định và đạt được mục tiêu đó.
Có thể thấy, ba yếu tố cấu thành ý thức trên đều có vai trò, chức năng riêng. Ý thức nếu thiếu một trong ba yếu tố trên sẽ không còn là ý thức của con người.
7. Chữ viết là tài liệu hay ý thức?
Trả lời câu hỏi trên, chữ viết của con người là vật chất. Nhưng vấn đề ở đây là kết quả của sự phản ánh sáng tạo thế giới ý thức. Con người tạo ra chữ viết nhằm mục đích trao đổi thông tin ngôn ngữ với nhau bên cạnh ngôn ngữ nói. Ý thức của con người xuất phát từ nhận thức thế giới xung quanh và mọi người xung quanh, cùng với kiến thức thu nhận được tạo nên chữ viết.
Trên đây Hoatieu.vn đã phân tích và giúp bạn đọc tìm hiểu về Ý thức là gì? Phân tích vai trò và tác dụng của ý thức. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, tùy theo tình hình thực tế, có căn cứ pháp lý khác nên sẽ có sự khác biệt với nội dung đã giới thiệu ở trên.
XEM THÊM TẠI: https://internationalecolodges.com/